Nasiona zebrane z warzyw i kwiatów, jakie wyrosły na naszym ogródku nic nas nie kosztują. Czy po ich wysianiu w przyszłym roku rośliny odtworzą swoje właściwości? Jak wynika z doświadczeń ogrodników, własne nasiona wschodzą lepiej, a rośliny są zdrowsze.
Pozyskiwanie nasion z własnego ogródka – zasady
Najważniejsza zasada: zawsze zbieramy nasiona podczas suchej i słonecznej pogody, kiedy już opadnie poranna rosa. Nie wolno zbierać wilgotnych nasion, bo mogą gnić podczas przechowywania.
Zachowujmy czujność i obserwujmy rośliny, żeby nie przegapić terminu zbioru. Nasiona muszą być w pełni dojrzałe (wtedy ich okrywy zasychają i zmieniają kolor). Nasiona, które otacza miąższ np. pomidory, ogórki trzeba zebrać gdy owoce są bardzo dojrzałe i miękkie.
By oddzielić nasiona dyni, pomidora, ogórka, cukinii, czy borówki można je po wyjęciu spłukać na sicie. Później wyłożyć je na talerzyk, pergamin bądź ręcznik papierowy.
Warto sprawdzić, czy nasiona powinny być wysiane od razu i czy można je przechowywać np. wiosną.
Cenne odmiany zabezpieczmy przed ptakami, które mogą nam narobić szkód. W tym celu wokół kwiatostanów można zawiązać papierową torebką lub woreczek z cienkiej organzy.
Jeśli chcemy pozyskać nasiona z konkretnych kwiatów, dobrze jest oznaczyć ich łodygi kolorową taśmą.
Nasiona buraka, pietruszki, marchwi pozyskujemy z dwuletniej hodowli. Pierwszego roku uprawiamy je na korzeń. Jesienią wybierzmy te najładniejsze i przechowujmy do wiosny w piwnicy przysypane piaskiem. W trakcie czyszczenia usuwamy tylko zewnętrzne pędy, nie niszcząc oczek. Wczesną wiosną sadzimy do gruntu i zabezpieczamy przed mrozem kopczykiem z ziemi. Tak posadzone korzenie wydadzą latem kwiatostany, które zbieramy i suszymy.
Kiedy roślina powtarza swoje cechy
Nasiona nasionom nierówne. Zebrane z roślin ustalonych gatunkowo, czyli powtarzających się w rozmnażaniu cechy, jak najbardziej opłaca się zbierać. Przecież są za darmo. Natomiast jeżeli mowa o odmianach wyprodukowanych za pomocą różnych krzyżówek, to jest niemal pewne, że nie powtórzą cech w następnym pokoleniu. Jak odróżnić jedne od drugich? Na przykład czytając, co jest na opakowaniu kupionych nasion.
Jeśli np. kupiliśmy nasiona ogórków, a na opakowaniu przy nazwie widnieje oznaczenie F1, to znaczy, że jest to sztucznie wyhodowana odmiana heterozyjna. A konkretniej – mieszaniec, tak samo jak ogórek Polon F1. Z jego nasion nie da się otrzymać w następnym sezonie równie pięknych okazów.
Wybierz najpiękniejsze egzemplarze
Wielu ogrodników amatorów zbiera nasiona ze swoich ogródków. Nie tylko aksamitek, lecz też cynii, astrów, goździków, groszku pachnącego, słonecznika ozdobnego, lwich paszczy itd. Nie interesuje ich to, że nie zawsze kwiaty-córki, jakie z nich wyrosną, oddają cechy matek. Wybierają kilka najdorodniejszych egzemplarzy, pozwalają kwiatom przekwitnąć, zawiązać nasiona i dojrzeć.
Warto pamiętać, że istnieją gatunki, które po dojrzeniu same się otwierają. Ich nasiona są porywane przez wiatr bądź się wysypują. Jest to znane wśród roślin z gatunku astrowatych, goździkowatych lub makowatych. Przegapienie tego momentu to utrata nasion.
Nasiona warzyw lepiej kupić
Czy warto zbierać również nasiona warzyw? Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Pasjonaci odpowiedzą, że tak, lecz pod warunkiem, że nie chodzi o mieszańce. Mieszańcem nie jest na przykład klasyczny pomidor malinowy. Ta stara utrwalona odmiana powtarza swoje cechy. Można także zebrać nasiona pietruszki, kopru, cebuli, sałaty, szczypioru, szpinaku lub pora. To samo tyczy się grochu, fasoli, bobu. Jeżeli jednak chcemy mieć pewność, że rośliny będą odpowiedniej jakości, lepiej takie nasiona kupić.
Jak przechowywać nasiona?
Najlepiej przechowywać je w papierowych torebkach, kartonowych pudełkach albo materiałowych woreczkach z dala od światła. Można wykorzystać też koperty, gazety lub kartki papieru spięte zszywaczem lub taśmą. Nie należy używać plastikowych torebek, w których nasiona mogą pleśnieć. Do przechowywania można wykorzystać także plastikowe pudełka i słoiki, kiedy tylko nie są szczelne (zróbmy otwory w pokrywce).
Oznaczmy torebki z nasionami, od razu po ich zebraniu. Opiszmy nazwę rośliny i datę zbioru, bo nasiona niektórych roślin można przechowywać kilka lat.
Nasiona zostawmy w chłodnym i suchym miejscu, gdzie temperatura nie spada poniżej zera.
Warto wiedzieć, że niektóre rośliny bardzo łatwo się krzyżują. np. cukinie i dynie. Posadzone koło siebie mogą wydawać owoce, z których nasion możemy być niezadowoleni.