Bazylia to jedno z najpopularniejszych z ziół prowansalskich. Kojarzona jest przede wszystkim z kuchnią włoską, ale i w Polsce zadomowiła się już na dobre. Dodając ją do różnych dań, warto pamiętać, że ma liczne właściwości korzystnie wpływające na nasze zdrowie. W naszych ogródkach najczęściej uprawiana jest bazylia pospolita, ale na świecie można spotkać aż 150 odmian.
Składniki odżywcze zawarte w bazylii
Mówiąc o bazylii, najczęściej podkreśla się obecność flawonoidów wykazujących cenne działanie dla naszego organizmu oraz olejku eterycznego zawierającego linalol i metylochawikol. Bazylia jest także doskonałym źródłem witamin. Zawiera witaminę A, K, E, C oraz witaminy z grupy B. Ponadto występują w niej takie pierwiastki jak: sód, potas, cynk, fosfor, wapń, magnez, mangan czy żelazo.
Właściwości zdrowotne bazylii
Bazylia wpływa korzystnie na proces trawienia, wspierając produkcję soku żołądkowego i niwelując skurcze żołądka. Można po nią sięgać zarówno w przypadku nudności, jak i braku apetytu. Ponadto zioło wykazuje działanie przeciwzapalne, antyseptyczne i przeciwgorączkowe. Wspiera również układ nerwowy – działa przeciwdepresyjnie, uspokajająco i pomaga radzić sobie z bezsennością.
Korzystanie z bazylii powinno się ograniczyć przy karmieniu piersią. Nie ma wskazań, by w czasie ciąży z niej rezygnować, nie należy natomiast sięgać po olejek, ponieważ może wywoływać skurcze macicy. W niewielkich ilościach powinny używać jej osoby zmagające się z zaburzeniami krzepliwości krwi czy zaburzeniami ciśnienia, a także chorujący na epilepsję.
Bazylia w kuchni
Bazylia w kuchni może być wykorzystywana zarówno w postaci świeżej, jak i suszonej, jako przyprawa oraz jako dekoracja. Nadaje daniom lekko pikantny, korzenny, a jednocześnie słodkawy aromat. Bez bazylii trudno jest sobie wyobrazić dania śródziemnomorskie. Jest podstawowym składnikiem pesto, a także bardzo często pojawia się jako dodatek do makaronów i pizzy. Można ją również dodawać do sałatek, zup czy potraw mięsnych. Doskonale komponuje się z warzywami, szczególnie z pomidorami, przez co niekiedy jest nazywana „ziołem pomidorowym”, ale sprawdza się także w połączeniu z bakłażanem, cukinią czy szpinakiem. Czasami można nawet spotkać produkowane z bazylii lody, słodycze i likiery.
Dodając bazylię do potraw gotowanych czy smażonych, warto pamiętać, by robić to na sam koniec, ponieważ wysoka temperatura zabija charakterystyczny smak i aromat zioła.
Bazylia w kosmetyce
Bazylia jest także stosowana w kosmetyce. Możemy znaleźć ją w produktach do pielęgnacji włosów czy cery, a także samodzielnie przygotować z niej proste kosmetyki.
Bazylię bardzo docenia się za właściwości powstrzymujące wypadanie włosów, a także stymulujące mieszki włosowe, a co za tym idzie przyspieszające wzrost włosów. Ekstrakt z bazylii można spotkać w odżywkach do włosów lub w domu przygotować z jej listków płukankę. Wystarczy garść liści zalać około 0,5 l wody i gotować na małym ogniu. Uzyskanym wywarem można przepłukać umyte włosy. Oprócz wpływu na wzrost włosów może pomóc uporać się z łupieżem czy przetłuszczaniem skóry głowy.
W pielęgnacji twarzy bazylia znajduje swoje zastosowanie przede wszystkim ze względu na obecność witamin. Może być stosowana jako wsparcie przy leczeniu trądziku lub jako składnik rozjaśniający blizny potrądzikowe. W tym celu drobno posiekane listki można wymieszać z jogurtem naturalnym lub miodem i jako maseczkę nałożyć na twarz. Ze względu na działanie przeciwoksydacyjne bazylia przyczynia się także do opóźnienia procesów starzenia, a jej ekstrakty pojawiają się w kremach przeciwzmarszczkowych.
Jak uprawiać bazylię w ogrodzie?
Podłoże i stanowisko dla bazylii
Bazylia najlepiej czuje się na ciepłych, słonecznych i osłoniętych od wiatru stanowiskach. Nie powinno być to jednak miejsce, na które padają najostrzejsze promienie słoneczne, ponieważ mogą spowodować zżółknięcie jej liści. W uprawie bazylii najlepiej sprawdzają się gleby żyzne, próchniczne i przepuszczalne o pH wynoszącym od 6,5 do 7,2.
Wysiew i sadzenie bazylii
Nasiona bazylii można wysiać do doniczek na przełomie marca i kwietnia lub do gruntu, gdy minie ryzyko przymrozków. Pierwsze roślinki powinny wzejść po kilku lub kilkunastu dniach. W tym czasie podłoże powinno pozostać lekko wilgotne. Gdy rośliny uzyskają 15 cm wysokości, należy uszczknąć ich wierzchołki, by pobudzić je do rozwoju korzeni i silniejszego rozkrzewienia się.
Wysadzać na stałe miejsce bazylię można, gdy temperatura stale utrzymuje się powyżej 5℃. Ważne jest, by zachować wtedy 30-45 cm odstępu między roślinami, by swobodnie mogły się rozrastać.
Jak pielęgnować bazylię
Bazylia potrzebuje minimalnej pielęgnacji. Przede wszystkim należy pamiętać, by usuwać rozwijające się pączki, przez co roślina będzie się skupiała jedynie na rozwoju kolejnych liści. W czasie suszy należy ją podlewać, ale ważne, by robić to z umiarem, ponieważ bazylia jest wrażliwa na przelewanie, na które reaguje gniciem korzeni. Dlatego warto nawadniać ją częściej, ale niewielkimi ilościami wody. Jest to roślina jednoroczna, więc jej nawożenie nie jest konieczne, ale jeśli chcemy dostarczyć jej dodatkową dawkę składników odżywczych, możemy wykorzystać kompost. Nie wolno natomiast sięgać po obornik, którego roślina bardzo nie lubi.